Inflatie
Je hoort hier veel over en we weten allemaal dat dit al langer bestaat.
Op het moment van dit schrijven voelen we het ook allemaal flink in onze portemonnee. Dat was eerder veel minder het geval. Hoe komt het nu dat we inflatie nu ineens overal om ons heen horen? Wat is het eigenlijk en waardoor ontstaat inflatie?
Wat is inflatie
Inflatie is wanneer je voor jouw geld minder kan kopen dan je eerst deed.
Vaak wordt gezegd dat het product duurder wordt. Dit is echter niet correct.
Het product wordt namelijk niet duurder. Je geld is gewoon minder waard geworden.
Het is namelijk niet zo dat producten, zomaar, duurder worden.
Jouw geld wordt minder waard waardoor je voor hetzelfde bedrag als wat je eerst uitgaf minder kunt kopen.
Kijk maar eens naar je boodschappentas als je terugkomt van de supermarkt. Hier steeds minder in, maar kost hetzelfde of meer.
Het is dus precies andersom dan wat men denkt en zegt.
Het voelt alsof het product duurder wordt, maar dat komt doordat het geld minder waard is geworden. Je kunt voor hetzelfde geld, minder kopen.
Waardoor ontstaat inflatie?
Ik weet nog dat ik bij een werkgever een lijst kreeg waarop de jaarlijkse inflatie stond. Die was om en nabij de 2%. Hier moest ik rekening mee houden voor de berekening van de salariskosten. Ik dacht: “wat leuk”. Ieder jaar krijg je 2% extra salaris en dat is kennelijk zo afgesproken. Ik had geen idee wat dit nu eigenlijk inhield.
Dit wordt je ook niet verteld. Zelfs niet tijdens de financiële studies die ik heb gevolgd en dat zou je toch eigenlijk wel verwachten.
Juist door het lezen van boeken en mij te verdiepen buiten de normale schoolwegen om, ben ik hierover gaan leren. In het bijzonder met het boek van Edin Mujagic, Keerpunt 1971.
Ik denk dat de meesten inflatie een lastig begrip vinden en dat is het ook. Zelfs voor iemand met een financiële achtergrond. Ik denk ook dat het de bedoeling is dat het zo moeilijk mogelijk wordt gemaakt. Als niemand het snapt kan ook niemand er bezwaar tegen hebben.
Net als mij in het begin werd uitgelegd dat je ieder jaar rond de 2% salarisverhoging krijgt, dacht ik dat dit iets positiefs was.
Waarom is er inflatie?
De Europese Centrale Bank (ECB) streeft naar ongeveer 2% inflatie. De reden hiervoor is dat wanneer de prijzen stijgen, je geen uitkopen uitstelt. In de toekomst worden de producten namelijk duurder, dus kun je deze beter nu kopen. Je stelt je aankopen dus niet uit. Je wacht niet bijvoorbeeld tot het product goedkoper wordt, want je weet dat het toch alleen maar duurder wordt. Je bent dus een dief van je eigen portemonnee om hiermee te wachten.
Wanneer je jouw aankopen niet uitstelt, maar meteen of zo snel mogelijk doet, is dit goed voor de economie. Bedrijven maken meer winst. Daarnaast weten de bedrijven ook dat je blijft kopen, dus kunnen ze de producten blijven maken, omdat jij en ik de aankoop van een product niet uitstellen.
Een aantal honderd jaar geleden was er ook inflatie. Wat er echter toen ook was en wat we nu niet meer kennen is het tegenovergestelde. Dat je geld meer waard wordt. Dat noemt men deflatie.
Bij deflatie is het gevolg, omdat je geld meer waard wordt dat, je meer kan kopen.
De ECB wil koste wat kost deflatie voorkomen. Dat zou slecht voor de economie zijn.
Doordat er vroeger verschillende perioden waren van deflatie en inflatie bleven de prijzen over het algemeen gelijk. Zelfs over een tijdsperiode van meer dan honderd jaar bleven de prijzen hetzelfde. Dat kunnen we nu niet meer zeggen. Vergelijk de prijzen van 10 jaar geleden, maar eens met nu. We weten alleen niet beter en daarom vinden we dit oké. Vooral omdat onze lonen stijgen nemen we dit op de letterlijke en figuurlijke koop toe.
Voordelen inflatie
- Je geeft meer uit en soms zelfs zoveel meer dat je boven je stand gaat leven en dus eigenlijk dingen koopt die je helemaal niet kan betalen. Het wordt namelijk aantrekkelijker om wat je wilt hebben nu te kopen en hier niet mee te wachten. Je weet namelijk dat alles alleen maar duurder wordt. Geld moet rollen, word je gezegd. Zelfs als dit inhoudt dat je geld moet lenen. Het lenen zelf wordt ook aantrekkelijk gemaakt. Waarom dus niet. Het product is én goedkoop én je kunt het makkelijk lenen. Banken en bedrijven hebben hier voordeel bij en verdienen hier goed aan.
- Schulden worden aantrekkelijk. Niet alleen het saldo op je bank wordt minder wat je tegoed hebt. Als je schulden hebt, wordt ook dat bedrag steeds minder. Je lost dus eigenlijk je schuld af zonder dat je geld hiervoor hoeft te storten. Dit is vooral voor de overheid aantrekkelijk. Zij hebben grote schulden (en maken er alleen maar meer!) en hebben er dus een groot voordeel bij als de schulden in de toekomst minder groot zijn. Grote bedrijven doen hier overigens ook aan mee. Zij lenen grote bedragen, zelfs als ze dit niet nodig hebben. Geld is immers goedkoop. Je betaalt alleen de rente en dat is minder duur dan wanneer ze geld uit hun eigen bedrijf moeten halen. Ze kunnen dingen doen die eerst moeilijker te realiseren waren.
Hoe ontstaat nu inflatie werkelijk?
Edin beschrijft dit in zijn boek heel fijn en makkelijk. Ik zal proberen dit nog iets verder te vergemakkelijken.
Stel dat een oogst tarwe mislukt. Hierdoor is er minder tarwe en ook minder om alles waarin tarwe verwerkt wordt te maken. Wanneer mensen dit nog wel steeds willen hebben ontstaan er tekorten wat ervoor zorgt dat de prijs stijgt. Dit is geen inflatie, maar een prijsstijging van 1 product (of producten die hiervan gemaakt worden) door een tekort.
Stel dat er in een dorp een bepaalde geldhoeveelheid is van 100. De mensen uit het dorp kopen hier kleren en boodschappen van en verdelen dit geld zodat ze precies kunnen halen wat ze zelf willen. Dit houdt dus ook in dat ze soms keuzes moeten maken. Als je meer kleren wilt, kun je minder uitgeven aan boodschappen.
Stel nu dat er in dat dorp een vliegtuig overvliegt en een geldhoeveelheid van 100 boven het dorp uitstrooit en iedereen een gelijk deel hiervan krijgt. De keuzes worden nu anders. Je kunt nu én de boodschappen halen én kleren kopen. De vraag naar boodschappen en kleren wordt dus meer. Iedereen holt namelijk naar de winkel om alles te kunnen halen. Overal ontstaat er nu dus een tekort aan. Niet alleen aan boodschappen, maar ook aan kleding.
Doordat er nu dus een tekort aan alles ontstaat, doordat er (te) veel geld is, wordt alles duurder. Dat is inflatie.
Je geld is minder waard geworden nu er veel van is en geld niet meer schaars is (te weinig is). Er is nu een overvloed aan geld, maar het aantal producten wordt niet meer. Die worden nu wel schaars en duurder.
Belangrijkste oorzaak van inflatie is dus een toename van de geldhoeveelheid.
Inflatie is dus niet dat de prijzen stijgen. Inflatie is een toename van de geldhoeveelheid waardoor de prijzen van producten stijgen.
Overigens zijn er verschillende soorten van inflatie. Naast de genoemde deflatie is er bijvoorbeeld ook krimpflatie. Dit houdt in dat het product zelf kleiner wordt. Kijk maar eens naar de inhoud van een verpakking en vergelijk deze met een tijd geleden. Sommige zijn toch flink gekrompen. De prijs uiteraard niet. Heb je dit al gezien?
Bron: Edin Mujagic, Keerpunt 1971